Śladami młodego Adama

Poeta przywołuje w poemacie słynący cudami obraz Matki Bożej Nowogródzkiej, znajdujący się w bocznej kaplicy świątyni. Gdy młody Mickiewicz stawiał pierwsze kroki, w jego rodzinnym miasteczku powstawało odrębne miasto – miasto zmarłych – nowogródzki cmentarz katolicki. Właśnie z tego okresu pochodzą najstarsze zachowane do naszych czasów nagrobki zasłużonych mieszkańców Nowogródka. Zajmująca powierzchnię 1,5 hektara nekropolia to bastion dawnej prowincjonalnej sztuki nagrobnej. Przyznać jednak należy z goryczą, że cmentarz jest dziś w opłakanym stanie. Tuż po upadku Związku Sowieckiego miejscowi Polacy podjęli trud inwentaryzacji nowogródzkiego miasta zmarłych. Dokładnie opisali i zaznaczyli na mapie ponad pół tysiąca grobów, z których ponad połowa już wówczas pozbawiona była inskrypcji. Nowogródek to jedno z najczęściej odwiedzanych przez Polaków miast Białorusi. Większość podróżników swe pierwsze kroki kieruje do muzeum wieszcza. Tak zwany dworek Mickiewiczów już w czasach II Rzeczypospolitej odgrywał rolę muzeum. Fakt, iż los nie był dla niego łaskawy, bo uroczyste otwarcie domu wieszcza nastąpiło rok przed wybuchem II wojny światowej. W 1881 r. budynek poważnie zniszczył potężny pożar. Nowogródczanie odbudowali pamiątkę po Mickiewiczach sześć lat po tym nieszczęśliwym wydarzeniu.