Sierpień 2006

Tadeusz Mazowiecki: „Chcemy mieć na Wschodzie przyjazny kraj. Pierwszym założeniem rządu było doprowadzenie do tego, by kierownictwo państwa radzieckiego rozumiało, że gwarantujemy przyjazne stosunki z tym krajem, że PZPR nie należy traktować jako jedynego gwaranta przyjaźni polsko-radzieckiej”. Zgodził się z Gorbaczowem, że „jesteśmy skazani na sojusz”. Na uwagę Alaina Besanćona, że powstaje oś Moskwa–Warszawa, co przy zaistniałych możliwościach jest zupełnie niezrozumiałe, Adam Michnik zareagował obrzuceniem francuskiego myśliciela obelgami – w prasie paryskiej i warszawskiej. „Przegrałeś Alain” – pisał. To akurat było prawdą. Autentyczni („zoologiczni”) antykomuniści – przegrali. Zwyciężyła zwłaszcza amnezja – nie tylko w Polsce. Ma szansę wygrać na dobre, na stale. Olbrzymi tytuł z „Gazety Wyborczej”: „Rewidujemy Układ Warszawski” [Ale z niego nie występujemy]. Na majowym [1990] spotkaniu z „kierowniczą kadrą WP” Tadeusz Mazowiecki oświadczył, że traktuje Układ jako sojusz obronny, że sytuacja jest „złożona”, „uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne” nakazują stosowanie „metod umiarkowanych”. Krzysztof Skubiszewski precyzował: „Zagrożenia z Zachodu nie ma, ale Doradczy Komitet Polityczny jest potrzebny. Potrzebne jest też Zjednoczone Dowództwo”. W 69. numerze „Gazety Wyborczej” Andrzej Celiński (w latach 1980-81 prawa ręka Wałęsy, w 1990 – reprezentatywny opozycjonista): „Wałęsa jest ostatnim, który by cokolwiek zrobił przeciw interesom ZSRR; zresztą nie ma takiej