Komitet Legalizacyjny SN. Próba legalnej opozycji

Organizacja terenowych struktur SN (okręgów) na terenie kraju w latach 1945–1948. Chorągiewkami oznaczono placówki Delegatury Negocjacje z komunistami Atmosfera polityczna towarzysząca utworzeniu w czerwcu 1945 r. Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej skłaniała niektórych do optymistycznej oceny sytuacji w kraju. Zmęczone wojną polskie społeczeństwo z nadzieją przyjęło powołanie nowego rządu. Tworzono nowe lub reaktywowano przedwojenne organizacje i stowarzyszenia. Przywódcy działających w podziemiu partii politycznych stanęli przed wyborem dalszej drogi działania: czy kontynuować działalność konspiracyjną, czy włączyć się do legalnej opozycji wobec komunistycznego reżimu. Ludowcy, chadecy i większość socjalistów zdecydowali się ujawnić. Jedna z pierwszych okazji do podjęcia podobnej próby przez działaczy SN nadarzyła się w połowie lipca 1945 r. wraz z powrotem do kraju Kazimierza Kobylańskiego, sądzonego i uniewinnionego w Procesie Szesnastu. Zgodnie z sugestiami ambasadora TRJN w Moskwie, Zygmunta Modzelewskiego, zaraz po powrocie do kraju miał on skontaktować się z dyrektorem Departamentu Politycznego MSZ Józefem Olszewskim i podjąć rozmowy dotyczące możliwości udziału SN w życiu politycznym. Przedmiotem rozmów, do jakich doszło jeszcze w lipcu 1945 r., stała się działalność SN przed 1939 r. oraz w czasie II wojny światowej, a także problem jego dalszych losów po wkroczeniu Sowietów do Polski. Ponadto Kobylański odbył wiele rozmów z