CZYM JEST... sprawiedliwość

Jest sprawiedliwość równością i proporcjonalnością wobec drugiego człowieka. Wyróżniamy zatem, postrzegając sprawiedliwość jako cnotę szczegółową, dwa jej rodzaje: rozdzielającą i wyrównującą. Pierwsza winna mieć na względzie równość w stosunku do drugiego i ze względu na drugiego, a także odnośnie do przedmiotu, który rozdziela; dotyczy ona podziału dobra wspólnego. Druga jest z kolei środkiem między zyskiem a stratą: by mieć tyleż samo przedtem, co i potem, w myśl zasady „ty mi to, ja tobie tamto”. Niesprawiedliwość dotyczy zaś zarówno nadmiaru, jak i niedomiaru tego, w odniesieniu do czego cnoty te są umiarami. Wyróżnia się jeszcze trzeci rodzaj sprawiedliwości: tę określającą, co konkretny człowiek winien (od) dać wspólnocie, do której przynależy. Pojęcie równości, jako ogólnej zasady sprawiedliwości, nie jest jednak zwieńczeniem jej problematyki, lecz zaledwie początkiem, do którego dochodzimy, odkrywając w tej równości zarysowującą się już nierówność. Bo chociaż sprawiedliwość wymaga równości, to przecież równość jest raczej zadaniem aniżeli tym, co dane. Owa ekstatyczność, stanie na zewnątrz równości jako ogólnej zasady sprawiedliwości, domaga się nieustannego stawania wobec i ustępowania przed nią jako zasadą. Istnieją wszak ci, wobec których na zawsze już pozostaniemy dłużnikami. Często dotykamy niewyważalnego. Próbujemy wymieniać niewymienialne. A przecież, co samo w sobie jest wartością, nie może i nie chce być odmierzane czymś innym. Człowiek sprawiedliwy zważa