Polska to jest wielka rzecz

Różne parametry niepodległości We współczesnym świecie różne bywają parametry niepodległości. Polacy przez ostatnie dwieście kilkadziesiąt lat wyrażali swoją narodową tożsamość w wielkiej mierze poprzez niepodległość ducha. Niepodległość wyrażana była nie przez struktury własnego państwa (to istniało samodzielnie ledwie lat 20), ale przez kulturę, tradycję, organizacje społeczne, wspólną religię. Było to kompletnie różne doświadczenie od tego, jakie stało się udziałem Brytyjczyków, Niemców, Francuzów, ale też narodów mniejszych, jak choćby Szwedzi czy Holendrzy. Dla naszych zachodnich, bliższych i dalszych sąsiadów, bliskie było myślenie angielskiego myśliciela Lorda Actona, który niejako przypisywał naród do państwa. W praktyce nie widział on możliwości funkcjonowania wspólnoty narodowej poza własnym krajem. U Actona to państwo tworzyło, organizowało nowoczesny naród. Tymczasem u Polaków, ale też w jakiejś mierze u narodów bałkańskich oraz środkowowschodnioeuropejskich, było zgoła odwrotnie: to narody powoływały do życia państwa. Niepodległe państwo stanowiło niezbędny, podstawowy warunek w miarę swobodnego rozwoju narodów. Na tzw. Zachodzie niepodległy organizm państwowy był normą, oczywistością – w naszym regionie Europy, szerzej: niemal na terenie całej obecnej tzw. nowej Unii własne państwo było wartością, o którą walczono, nieraz przez setki lat. Więcej: często było nie środkiem do celu, lecz celem samym w sobie. Gdy niepodległa, własna struktura