Pomoc braterska o świcie

Wśród czynników decydujących o zwycięstwie Clausewitz najpierw wspomniał wartości moralne, odwagę, wytrwałość, w następnej kolejności te bardziej oczywiste: przewagę liczebną, podstęp, zaskoczenie, umiejętność skupiania sił w przestrzeni i w czasie, wykorzystywania odwodów, sojuszników, dywersantów, stosowania ekonomii sił, dzięki której można zwyciężać, mając mniej liczne oddziały niż przeciwnik. Wykorzystywanie każdej sfery działań jako pola walki Rosjanie doprowadzili do perfekcji. Dowodzi tego i rzeź Nowogrodu Wielkiego i krwawa likwidacja Unii Brzeskiej. Gdy w czasach Paktu Warszawskiego partyjni nadzorcy sportu określali go jako Ersatzkrieg, mówili to pół żartem i zarazem całkowicie serio. Nie zawsze wiedzieli, że to określenie ma clausewitzowski rodowód. Wojna na prawie wszystkich frontach W czasie I wojny światowej przy pomocy dywersji i pieniędzy Niemcom udało się zmienić dowództwo rosyjskie na mniej wrogie, a bardziej głupie – na bolszewików. Ci dokonali przeorientowania polityki, czyli planów wojennych Rosji – nie przeciw Niemcom, a przeciw państwom, które od niej się oderwały. Od 1918 r. bolszewicy zaczęli organizować ogromne siły materialne i duchowe przeciw Polsce. Szykowaniu frontów towarzyszyła organizacja emocji, zwłaszcza nienawiści, nad której „masową produkcją” pracowali usilnie propagandziści. Sowiecki plakat propagandowy z września 1939 r. – Armia Czerwona wyzwala chłopów z pańskiego polskiego jarzma Na froncie