Czym jest ... WARTOŚĆ

Na powstanie aksjologii jako odrębnej dziedziny filozoficznej złożyło się kilka czynników. Trzeba bowiem było odpowiedzieć w pewnym momencie na wiele pytań, które nieodłącznie towarzyszą namysłowi nad zagadnieniami aksjologicznymi. Jak istnieją wartości? Czy są jedynie subiektywnymi tworami, czy też istnieją obiektywnie? Czy ograniczyć je trzeba do sfery wrażeń psychicznych, czy traktować je jako obiektywne kwalifikacje stanów rzeczy i przedmiotów? Czy wartości trwają niezależnie od czasu, czy może przemijają bądź zanikają? Dlaczego w ogóle są wartościowe? Próbą odpowiedzi na te i na inne pytania jest m.in. etyka Maksa Schelera. Jest to etyka materialna, wartości są w niej bowiem postrzegane jako realny (materialny) fundament, na którym możemy się oprzeć w naszym życiu. Wartość według Schelera stanowi obiektywną, nieredukowalną do zmysłowo dostępnej jakość, cechę obiektywną i samodzielną. Pisze: „To nie człowiek jest miarą wszystkiego, lecz obiektywne wartości są miarą człowieka”. Istotny w świecie wartości jest ich porządek hierarchiczny, utrzymujący się niezależnie od istniejącego aktualnie świata dóbr. Według Schelera, najważniejszy jest aprioryczny porządek hierarchiczny o charakterze materialnym zachodzący między samymi modalnościami wartości. Hierarchia ta przedstawia się następująco: najniżej stoją wartości hedoniczne (wartości tego, co przyjemne i nieprzyjemne); wyższe miejsce przypada wartościom witalnym (wartości tego, co szlachetne i pospolite); najwyższe w