Subtelne szczęście konserwatysty

Złośliwy konserwatyzm Pojawia się czasem w człowieku taka złośliwa przyjemność. Może i nie taka zła. Bulwersowanie często przynosi dobre owoce. Dysonans poznawczy jest zawsze zdrowy, o ile stanie się początkiem zrewidowania fałszów. Ale i w tym łatwo o przesadę. W ten sposób Mackiewicz stał się ofiarą zjawiska, które sam zdefiniował: nie trzeba o tym głośno mówić. Z jednej strony, na Mackiewicza nikt ręki nie podniesienie, bo ma opinię pisarza niepokornego i arcyprawicowego. Z drugiej strony, o niektórych jego utworach lepiej milczeć. Jeśli tak wygląda kult Mackiewicza, to pewnie przewraca się on w grobie. Nie oczekiwał, że będziemy go wielbić, nie był zapatrzonym w siebie Gombrowiczem. Lubił za to mocne starcia ideowe z tymi, do których było mu najbliżej. Być może więc nadszedł czas, by z dziedzictwem Józefa Mackiewicza zacząć się zmagać. Jego wizji nie trzeba przyjmować, ale z pewnością należy ją przetrawić. Zacznijmy jednak od elementarnego pytania. Kim był Józef Mackiewicz i czy na pewno był konserwatystą? W imię czego bowiem walczył? Dlaczego był antykomunistą? Co mówi? Mackiewicz nam mówi: nie niszczcie mojej wolności. Nie niszczcie, po pierwsze, mojego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w którym w relacjach międzyludzkich i między grupami etnicznymi nie przeszkadzały granice. Staje więc w obronie pewnej mikropolityczności, której zagraża totalizm narodowy. Nie ma to nic wspólnego z krytyką państwa jako takiego. W końcu projekt