WIELKI STEREOPTIKON

Establishment naszego wieku, który z wielu przyczyn pragnie utrzymać tradycyjne wartości lub właściwie uporządkować nowe, skonstruował cudowną maszynę, którą nazwiemy Wielkim Stereoptikonem. Zadaniem tej maszyny jest projekcja wybranych obrazków z życia w nadziei, że człowiek będzie naśladował to, co zobaczy. My wszyscy, mieszkańcy Zachodu, którzy znajdujemy się w zasięgu techniki, siedzimy na widowni. Mówi się nam, kiedy mamy się śmiać i kiedy płakać. Nie brakuje oznak, że widownia staje się coraz bardziej czuła na wskazówki. Niekiedy czyni się wielki dramat z faktu, że współczesny człowiek nie widzi już nad sobą kopuły nieba z umocowanymi gwiazdami i nie obserwuje przelotnych zjawień primum mobile. Szczera to prawda, ale... widzi on coś bardzo podobnego, kiedy otwiera swą codzienną gazetę. Widzi wydarzenia dnia rozszczepiane przez ośrodek, który koloryzuje je tak efektywnie, jak kosmologia średniowiecznego uczonego determinowała jego pogląd na gwiaździste niebiosa. Gazeta jest skonstruowanym przez człowieka kosmosem świata wydarzeń rozgrywających się wokół nas w danym czasie. Dla przeciętnego czytelnika jest to konstrukcja z pewnym układem znaczeń, których nie chce on już zbadać, jak jego pobożny przodek z XIII wieku (któremu się współczuje z powodu przebywania w średniowiecznych ciemnościach) nie myślał o kwestionowaniu kosmologii. Współczesny człowiek także żyje pod sklepieniem, którego aspekt teoretyczny ma w zamierzeniu harmonizować z materialistyczną koncepcją świata