CZYM JEST... przyjemność

Powinność dzielnego działania spełniana być winna nie z tego wyłącznie względu, że jest powinnością, ale – przede wszystkim – dlatego, że przyczynia się do urzeczywistnienia dobra swojego i innych, że dzięki niemu nam i naszym bliskim „dobrze się wiedzie”. Ogólnie rzecz biorąc, powiedzieć można, że ton etyki greckiej jest odmienny od tonu etyki współczesnej: kieruje się ona nie tyle w stronę imperatywów, ile w stronę „atrakcyjności” – dobra, wartości i działania, które je właśnie ma na względzie. Przeciwieństwem piękna cnoty jest w etyce tej brzydota nieetycznego postępku. Problemowi miejsca przyjemności w życiu człowieka poświęcony jest Platoński dialog zatytułowany – od imienia jednego ze współrozmówców Sokratesa – „Fileb”; w dialogu tym Platon pyta o najlepszy sposób życia dla człowieka. Tylko ten, kto poddał swe życie kierownictwu rozumu, posiada zdolność umiejętnego odmierzania wszystkich składników, które składają się na ową szczególnego rodzaju mieszaninę, jak metaforycznie określa Platon życie człowieka. Życie człowieka, którego pożądania, przyjemności są nieograniczone, jawi się Sokratesowi chaosem. Znamienne jest, że Fileb, miłośnik rozkoszy, przyjemności i tylko przyjemności – usuwa się z pola dialogu; nie bierze udziału w dyskusji, nie racjonalizuje swego zachowania, nie podaje w wątpliwość swoich upodobań. Fileb żyje zaś bezrefleksyjnie. Nie pyta. Pytając bowiem – czy to o rację uzasadniającą swoją postawę, czy w ogóle o słuszność domagania się takiej racji,