Czy Rosja może upaść?

Dziś po stronie potencjału Rosji należy zauważyć trzy rzeczy: dużą gospodarkę, znaczącą liczbę ludności i zdeterminowanie obywateli do wspierania planów imperialnych. Po stronie kosztów trzeba policzyć: nieustanne wojny z sąsiadami, pogarszające się aż do poziomu izolacji stosunki gospodarcze z Zachodem, wydatki na infrastrukturę i obronę granic na wielkim terenie. Obecnie fatalne zjawiska dla Moskwy zaczęły jednak następować zarówno po stronie potencjału mocarstwa, jak i kosztów jego utrzymywania. Tak naprawdę nikt nie wierzy w upadek mocarstw. Okres ich trwania jest na tyle długi, że wydają się wieczne. Sama polityka PR-owska władz tych państw buduje przekonanie o ich niekończącym się trwaniu. Wzmacnia to wiarę w siłę imperium i osłabia protesty. Po co się buntować, jeżeli mocarstwo będzie trwało wiecznie. Tymczasem istnienie mocarstw nie ma żadnego charakteru mistycznego. Ich byt zależy od stałego wysiłku. Czasem ten wysiłek też zdaje się na nic, bo zewnętrzne okoliczności zbyt mocno nie sprzyjają. Imperium Rzymskie trwało tysiąc lat, ale kilkakrotnie stanęło na mocnym wirażu. Z jednego z nich nie wyszło. Wydaje się, że jego los był trudny do uniknięcia, ale czy gdyby upadło wcześniej, nie byłoby takiego samego złudzenia? Kolejny tysiąc lat trwania Bizancjum to okres nieustannych zagrożeń zakończonych oczywiście upadkiem. Imperia Aleksandra Wielkiego czy Napoleona Bonaparte to jedynie mgnienie krótkich chwil historii. Aleksander miał tyle szczęścia, że