Czym jest... władza

Władza nie jest tylko przywilejem, lecz przede wszystkim odpowiedzialnością – za państwo i obywateli, za decyzje i działania bądź ich brak. „Podstawowym pojęciem w naukach społecznych jest Władza, w takim samym sensie, jak Energia jest podstawowym pojęciem fizyki. [...] Prawa dynamiki społecznej mogą być wyrażone jedynie w kategoriach władzy” – twierdził B. Russell. I trudno z nim się nie zgodzić, problematyka władzy jest wszak tak stara jak historia ludzkości i jej społeczny rozwój, choć oczywiście na przestrzeni lat zmieniały się sposoby ujmowania zjawiska władzy, jej rozumienie i definicje. W pierwszym wydaniu „Encyklopedii Britanniki” z 1771 r. czytamy, że władza to „zdolność czynienia czegokolwiek”, co można rozumieć bądź jako „zdolność do dokonywania zmian” (władzę aktywną), bądź jako „podatność na wszelką zmianę” (władzę bierną). Chociaż teorie władzy były w tamtym czasie nie tylko teoriami poznawczymi, a „zdolność czynienia czegoś” rozumiana była jako zdolność zarówno do poznawania, jak i do rządzenia w sensie politycznym, to autorzy „Britanniki”, wyjaśniając termin „władza”, odsyłają czytelników do hasła „metafizyka”, nie zaś „państwo” czy „polityka”, definiując zatem władzę w kategoriach epistemologicznych: „mieć władzę” oznacza tu przede wszystkim „móc poznawać”. W ciągu niespełna 100 lat epistemologiczne znaczenie terminu „władza” niemal całkowicie straciło na znaczeniu. Pod koniec XIX wieku „władza” nadal oznaczała zdolność rozumianą jednak nie