Czym jest... wartość

Słowo „wartość” stało się terminem filozoficznym stosunkowo niedawno. Pierwsze teorie aksjologiczne powstały dopiero w drugiej połowie XIX wieku, aksjologia zaś, jako osobny dział filozofii zajmujący się wartościami i wartościowaniem, wyodrębniła się na przełomie XIX i XX wieku. Dlaczego dopiero filozofia współczesna zaczęła pytać o to, czym jest wartość w ogóle? I dlaczego wciąż, pomimo ogromu prób, mamy tak duże trudności ze zdefiniowaniem pojęcia wartości, a w myślenie o nich wkrada się tak wiele rozbieżności? Pytania o to, czym jest wartość, pojawiły się wraz z kantowskim odróżnieniem „sollen” od „sein”, porządku powinności od porządku bytu, nietzscheańskim hasłem „przewartościowania wszystkich wartości” czy analizami z zakresu psychologii opisowej. Nie oznacza to bynajmniej, że problematyka wartości nie była znana wcześniej. Wartościami etycznymi zajmowano się od starożytności, namysł nad nimi wpisywał się jednak w szerszy kontekst ontologiczny i etyczny. Mówiono i pisano więc raczej o dobru, nie widząc potrzeby wyróżniania teorii wartości jako odrębnej dyscypliny filozoficznej. Trudność ze zdefiniowaniem pojęcia „wartość” wynika także z tego, iż jej desygnatami są niezwykle różnorodne wartości, a zakres rozumienia tego pojęcia jest niezwykle szeroki. Nie oznacza to jednak, że nie mamy podejmować prób zrozumienia tego, czym jest wartość. Wręcz przeciwnie. Żyjemy w trudnych dla wartości czasach, wymagających dowartościowywania odwartościo(wy)wanych