Czym jest... cmentarz

Etymologia wyrazu „cmentarz” sięga greki, w której „koimeterion” oznaczało „miejsce pochówku zmarłych”, a dosłownie „miejsce snu”, od połączenia słów „koimeo”, czyli „układam do snu”, i „tereo”, czyli „ochraniam, czuwam, zachowuję”. Określenie to przejęli Rzymianie, tworząc słowo „cemeterium (coemeterium, cimeterium)”, które wprowadziliśmy do polszczyzny w postaci „cmyntarz” albo „cmyntorz” lub „cmynterz”, aż w końcu „cmentarz”. Spora część naszych przodków była jednak przekonana o tym, iż wyraz „cmentarz” wywodzi się od słów „smętek, smęcić, smędzić”, czyli „smutek, smucić się”, i mówili „smyntarz, smyntorz, smętarz, smętorz”, określając w ten sposób cmentarz jako „miejsce, gdzie ludzie się smęcą, tzn. smucą”. Ta ludowa forma, choć etymologicznie i ortograficznie nieuzasadniona, trafiła nawet do słowników jako forma oboczna. Cmentarz nazywany jest też czasami „nekropolią”, słowem oznaczającym dosłownie „miasto umarłych”, od połączenia greckich słów „nekros”, czyli trup”, i „polis”, czyli „miasto”. Kiedy stajemy nad grobami naszych bliskich, wypowiadamy słowa: „Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj im świeci”. Cmentarz to miejsce, w którym modlitwa ta nabiera wyjątkowego znaczenia. To tu bowiem przywołujemy pamięć o tych, którzy odeszli i potrzebują naszej modlitwy. Na znak „światłości wiekuistej” zapalamy znicze. Tradycja palenia ognia na miejscu pochówku sięga czasów przedchrześcijańskich, w których odprawiano obrzęd dziadów