Karol Zbyszewski od przodu

Karol Zbyszewski jako historyk interesował się szczególnie XVIII wiekiem, chciał zrozumieć tamte elity, które doprowadziły do upadku potężnego państwa polskiego w środku Europy. Po uzyskaniu magisterium z historii zapisał się na seminarium doktoranckie. W 1938 roku przedstawił rozprawę doktorską będącą zbeletryzowaną biografią pt. „Niemcewicz od przodu i tyłu”, jednakże z uwagi na nienaukowy styl praca została odrzucona przez radę naukową Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Niezrażony Zbyszewski skwitował zaistniałą sytuację z ironią: „Nie będę figurował w książce telefonicznej jako »dr Zbyszewski« i fryzjer z przeciwka nie będzie mi mówił: »szanowanie panu doktorowi!«”. Na początku 1939 roku pracę chętnie wydało Towarzystwo Wydawnicze „Rój”. Książka… okazała się bestsellerem.

Takie biografie jak Karola Zbyszewskiego czy jego brata Wacława uświadamiają nam, jak gorzki był XX wiek. Bracia pochodzili z zamożnej rodziny ziemiańskiej, od kilku wieków osiadłej na Kresach Wschodnich I Rzeczypospolitej, na Humańszczyźnie, dzisiejszej Ukrainie. Ich przodkowie brali udział w XIX-wiecznych zrywach narodowych. Wacław urodził się w 1903 roku, a rok później przyszedł na świat Karol. Początkowo ich kształceniem zajmowali się w domu guwernerzy. Chłopcy różnili się temperamentem. Karol, w przeciwieństwie do pilnego Wacia, ślęczącego nad książkami, wolał spędzać czas na zabawach niż na nauce. Po latach przyznawał: „Jeździłem dobrze konno, powoziłem czwórką w licu