Polskie ślady na Syberii

Polscy badacze na terra incognita Róża Kucek często spogląda na zawieszony na ścianie mały portrecik jej córki. Tylko tak może podzielić myśli z tragicznie zmarłą dziewczynką Całe pokolenia Polaków na obszarze od Uralu do Oceanu Spokojnego odgrywały rolę kulturotwórczą i cywilizacyjną. Dość przypomnieć takie nazwiska, jak Karol Chojecki czy Maurycy August Beniowski. Powstaniec kościuszkowski Józef Kopeć opisał w szczegółach Kamczatkę, trafiając tam za udział w bitwie pod Maciejowicami. Powstania listopadowe i styczniowe dostarczyły rosyjskim imperatorom kolejnych polskich badaczy. Sztandarowym przykładem może tu być postać Jana Czerskiego, który wiedzę o Syberii wzbogacił jako geolog i paleontolog, a jako rysownik pozostawił po sobie liczną ikonografię przyrodniczą. Pomimo zakończenia kary i niebywałego wkładu w cywilizowanie Rosji, Czerski nie uzyskał zgody na powrót do ojczyzny. Zmarł podczas kolejnej wyprawy badawczej. Jego kości spoczęły nad Kołymą. Ciężka praca w polu odcisnęła piętno na Władysławie Lorku (ur. 1926 r.). Nie widzi na jedno oko, doznał poważnego urazu kręgosłupa, dwukrotnie miał złamane kości nóg. Nie stracił za to pogody ducha – jest dobrym człowiekiem, który nigdy nie odmówi sąsiedzkiej pomocy Aleksander Czekanowski, Ludwik Niemojewski – nazwiska naszych rodaków, zesłańców badających Syberię, można by mnożyć niemal bez końca. Tego ostatniego w 1873 r. Romanow „łaskawca”, car Aleksander II, zwolnił