RUCH PROMETEJSKI

W 1927 r. działalnością prometejską zajęły się systematycznie dwa ośrodki: w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Wydział Wschodni, którego kierownictwo w 1930 r. objął płk Tadeusz Schaetzel, szef II Oddziału Sztabu Generalnego (1926–1929), oraz Ekspozytura 2 tegoż Oddziału. Po zawarcia paktu o nieagresji z Sowietami całą działalność, łącznie z administracją, funduszami, skoncentrowano w Ekspozyturze 2. Liczyła ona 40 pracowników i prawie wszyscy zajmowali się tą problematyką, mimo że formalnie powierzono ją Sekcji „Wschód”. Ekspozyturę 2 powołano w 1926 r. na bazie dotychczasowego Wydziału Akcji Wywrotowej „U”. Zadania zbliżone do Ekspozytury 2 w II Oddziale Sztabu Generalnego spełniały także: Służba IIB – kontrwywiad (sekcje: B-r – Rosja; B-u – Ukraina, Białoruś, Kozacy dońscy i kubańscy, Daleki Wschód; B-k – Kaukaz, Tatarzy, Ugrofinowie, Bliski Wschód) oraz Służba Narodowości – wywiad w środowisku prometejskim. Placówki Służby narodowości znajdowały się w Paryżu – „Milton”, Stambule – „Assad”, Pradze – „Taras” i w Charbinie – „Cholski”. Ze Służą Narodowości II Oddziału Sztabu Generalnego współpracowały placówki MSZ w Teheranie, Helsinkach, Bukareszcie, Sofii, Kairze i Wiedniu. Akcja prometejska rozwijała się na trzech płaszczyznach: naukowo-wydawniczej, politycznej i wojskowo-wywiadowczej. Działalność naukowo-wydawnicza Ruch prometejski opierał się na sieci placówek naukowych specjalnie utworzonych w tym celu. W Warszawie powstał Ukraiński Instytut