CZOŁEM, PANIE MAJORZE!

Dzieje charyzmatycznego przywódcy Urodził się 12 marca 1910 r. w Stryju, choć jego rodzina miała śląskie korzenie, dlatego nieraz dziennikarze „przerabiają” nazwisko na „Szendzielorz”, bo w takiej wersji jest na Śląsku bardziej znane. Ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu (1934 r.) i otrzymał przydział do 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie. W wojnie obronnej 1939 r. dowódca 3. szwadronu Wileńskiej Brygady Kawalerii. Odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Jeszcze w 1939 r. nawiązał kontakt z konspiracją wileńską, przyjmując pseudonim „Łupaszka”, na cześć legendarnego dowódcy Samoobrony wileńskiej z czasów wojny bolszewickiej, płk. Jerzego Dąmbrowskiego „Łupaszki”. W lecie 1943 r. Komenda Okręgu AK w Wilnie skierowała Szendzielarza do pierwszego oddziału partyzanckiej AK na Wileńszczyźnie, by jako bardziej doświadczony i wojskowo lepiej przygotowany przejął dowodzenie od ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica” – oficera rezerwy, w cywilu nauczyciela. Zanim „Łupaszka” dotarł do oddziału, został on podstępnie rozbrojony przez sowieckich „partyzantów” z oddziału Fiodora Markowa, dotychczas współpracującego z Polakami w akcjach przeciwko Niemcom. Sowieci zamordowali 80 młodych polskich żołnierzy i samego „Kmicica”. „Łupaszka” rozpoczął organizowanie własnego oddziału, późniejszej 5. Brygady AK. Podpułkownik Aleksander Krzyżanowski „Wilk”, komendant wileńskiej AK, nazwał ją spontanicznie „Brygadą Śmierci” – po otrzymaniu jakiś czas później fałszywej