Józef Mackiewicz. Wokół Powstania Warszawskiego

Józef Mackiewicz należał do grona najbardziej surowych, lecz zarazem rzetelnych krytyków Komendy Głównej Armii Krajowej – uważał na przykład za bezsensowne działania „Wachlarza”, akcji „Burza”, operacji „Ostra Brama”, które kosztowały wiele polskiej krwi, a służyły de facto bolszewikom – „sojusznikom naszych sojuszników”. Ku zaskoczeniu wielu osób, znających poglądy autora „Drogi donikąd”, ten twardy realista, bezkompromisowy antykomunista, pozbawiony złudzeń w ocenie sytuacji politycznej, bronił decyzji o wybuchu Powstania Warszawskiego. 

Polscy konserwatyści, polityczni realiści prezentowali krytyczny stosunek do tradycji powstańczej, nie inaczej też przedstawia się sprawa z Powstaniem Warszawskim. Nawet historycy, publicyści utożsamiający się z poglądami Józefa Mackiewicza, mają inne zdanie niż autor „Kontry” na temat sensu wywołania powstania. Piotr Zychowicz, historyk, autor książki o wymownym tytule „Obłęd ’44, czyli jak Polacy zrobili prezent Stalinowi, wywołując Powstanie Warszawskie”, nazwany przez Krzysztofa Masłonia „późnym wnukiem Józefa Mackiewicza”, w swojej publikacji jakoś dziwnie pominął wątek stosunku wileńskiego pisarza do Powstania Warszawskiego. Chociaż w „Obłędzie” znalazło się wiele cytatów z Mackiewicza, to nie zauważył jego tekstu z roku 1947 „Powstanie warszawskie z innej strony”. Potraktował twórczość Mackiewicza w sposób wybiórczy – przytoczył jedynie te teksty swego politycznego mentora, które pasowały mu do tezy, że