Historia Śmierci

Żałoba neandertalczyków Pierwsze ślady pochówków przypisuje się neandertalczykom. To właśnie w ich osadach w La Ferrassie, Teszik Tasz w Uzbekistanie oraz Szanidar odnaleziono miejsca, gdzie z troską złożono ciała zmarłych. Znajdowano też groby dzieci, starców i inwalidów, co dowodzi, iż neandertalczycy opiekowali się swoimi bliskimi również wówczas, gdy w wyniku wypadku lub sędziwego wieku nie byli już użyteczni dla grupy. W dole grzebalnym w Szanidarze stwierdzono, że ciało zmarłego pokrywano przez kilka dni kwiatami w jednym gatunku i kolorze. Wyposażanie zmarłego w kwiaty, narzędzia lub kawałki poroża oznacza, że istniały wśród neandertalczyków jakieś wyobrażenia zaświatów. Pojawienie się homo sapiens sapiens także wyznaczyło szlak miejsc pochówków będących głównym śladem po wczesnych paleolitycznych kulturach. Dzięki temu wiadomo, że pierwsi łowcy mieli jakąś wizję śmierci i zaświatów. Wówczas pojawiło się wyposażanie zmarłych na ostatnią podróż. Składano ich do grobu w najlepszych ubraniach, ciało malowano ochrą, układano wokół głowy kamienie, dokładano broń, ozdoby i rzeczy codziennego użytku. Obyczaj ten w różnych formach przetrwał właściwie do naszych czasów, wędrując przez najróżniejsze kultury, religie i obyczaje. Kryje się za nim przekonanie, że zmarły wyrusza w drogę do innego świata i na tę podróż trzeba go jak najtroskliwiej wyposażyć. Drugą istotną cechą wszelkich pochówków dokonywanych przez wieki w różnych kulturach były obrzędy, które